Voortgangsrapportage Nationaal Actieplan Dakloosheid over 2024
Op maandag 16 december is de voortgangsrapportage 2024 van het ‘Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis’ aan de Tweede Kamer gestuurd. Op donderdag 19 december is een debat in de Tweede Kamer over de aanpak dakloosheid. In dit artikel lichten we een aantal onderwerpen uit die aan bod komen.
Met de Kamerbrief informeert staatssecretaris Vicky Maeijer (Langdurige Zorg en Ondersteuning) de Tweede Kamer mede namens de minister van VRO, de minister van SZW en de staatssecretaris van SZW over de belangrijkste ontwikkelingen en de voortgang ten aanzien van de aanpak dakloosheid en de beweging naar een beschermd thuis.
Download de KamerbriefDownload de Voortgangsrapportage aanpak dakloosheid en beschermd thuis
In de voortgangsrapportage worden de beleidsprioriteiten uitgelicht:
- Beleid maken met de mensen voor wie het bedoeld is;
- Monitoring van dakloosheid en investeren in kennisontwikkeling;
- Meer inzetten op preventie en Wonen Eerst;
- Aandacht voor kwetsbare groepen, waaronder jongeren.
Belangenbehartiging en cliëntondersteuning
Een van de thema’s die aan bod komt, is het belang van ervaringskennis en stevige lokale belangenbehartiging voor dakloze mensen. Vaak zijn deze partijen de oren en ogen van hoe beleid uitpakt en daarmee een belangrijke kennisbron voor het verbeteren van beleid en de uitvoeringspraktijk. Veelal bieden zij ook onafhankelijke cliëntondersteuning met sociaaljuridische kennis voor (dreigend) dakloze mensen. Dit kan op veel plekken nog beter worden georganiseerd, bijvoorbeeld door organisaties te faciliteren. De komende tijd worden er gesprekken gevoerd met maatschappelijke organisaties en gemeenten om te horen welke kansen en knelpunten zij zien om deze specialistische onafhankelijke cliëntondersteuning te organiseren.
Zicht op wie dakloos is
Het verbeteren van de monitoring van dakloosheid – landelijk en lokaal – en het investeren in kennisontwikkeling is één van de prioriteiten. Op dit moment lopen twee trajecten die werken aan dataverbetering: de regionale ETHOS-tellingen en de landelijke kwantitatieve monitor in samenwerking met het CBS. Iedere regio die dat nog niet heeft gedaan, krijgt de kans om een door het ministerie van VWS gefinancierde ETHOS-telling te doen. In 2025 wordt daar een partij voor gevraagd.Op termijn wordt toegewerkt naar één landelijk model van monitoring, op basis van de ETHOS-light classificatie.
Ook is in december het dashboard aanpak dakloosheid geüpdatet. Met het dashboard monitort de VNG in iedere centrumregio de voortgang van de gestelde transformatieopgave.
Preventie en Wonen Eerst
De aanpak van dakloosheid heeft twee speerpunten: voorkomen dat mensen dakloos worden en het inzetten op Wonen Eerst. Herstel kan immers het meest effectief en efficiënt worden aangevlogen vanuit de stabiele basis van een thuis. Het Regeerakkoord bevat maatregelen om de financiële bestaanszekerheid van mensen te verbeteren en armoede en (problematische) schulden aan te pakken. Daarnaast werkt het kabinet aan het realiseren van meer betaalbare huisvesting, onder meer met het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting.
Aandacht voor kwetsbare groepen
Een aantal groepen dakloze mensen heeft vanwege de aard van hun kenmerken of problematiek speciale aandacht nodig. Specifiek is aandacht voor jongvolwassenen (16-27 jaar), lhbtiq+’ers, dakloze EU-burgers, mensen zonder zware zorgvraag, en mensen met een Wet langdurige zorg (wlz) ggz-indicatie die in de maatschappelijke opvang verblijven.
Nieuw: actie-agenda Voorkomen van jongerendakloosheid (16-27)
Te veel jongeren raken dakloos. Samen met vele partners – waaronder jongeren zelf – is verkend of en hoe op korte termijn ingezet kan worden op een aantal gerichte, aanvullende acties om jongerendakloosheid te voorkomen. Resultaat is een actie-agenda met acties op het gebied van goede en vindbare informatie en ondersteuning, vroegsignalering, versterken van financiële bestaanszekerheid, een veilige plek om te wonen, een jongerenregisseur als één vast aanspreekpunt en de overgang 18-/18+. Download de actie-agenda hier.
Evaluatierapportage pilots dakloze EU-burgers
Een grote opgave waarmee gemeenten te maken hebben, is de groep dakloze EU-burgers. In 2024 is onderzoek uitgevoerd naar de werkwijze in zes pilotgemeenten (G4, Eindhoven en Venlo). Het evaluatierapport noemt de resultaten van de pilots veelbelovend. De combinatie van opvang én begeleiding gericht op activering en participatie werkt, aldus het rapport. Lees hier de conclusies en aanbevelingen. In 2025 wordt bekend of de pilots gecontinueerd en/of uitgebreid kunnen worden.
Met de ‘Checklist gelijke behandeling EU-burgers’ is er sinds juni 2024 een praktische tool voor gemeenten om snel inzichtelijk te krijgen of een EU-burger aan het loket recht heeft op toegang tot sociale voorzieningen.
Onderzoek naar stand van aanpak dakloosheid
In 2025 komt er een onafhankelijk onderzoek in hoeverre de ambities en doelstellingen van het actieplan dakloosheid gerealiseerd worden, zowel landelijk als lokaal.